Goud herwint zijn glans

Voor beleggers was 2018 een erg teleurstellend jaar. De aandelenmarkten daalden wereldwijd en de meeste obligaties brachten weinig of niets op, net als cash. Daarom stellen veel beleggers zich de vraag of er andere beleggingen zijn die relatief veilig zijn en wel iets opleveren. Het eerste alternatief waaraan vaak wordt gedacht, is goud.

Het edelmetaal heeft het voorbije jaar zijn reputatie van veilige haven maar gedeeltelijk waargemaakt. De goudprijs, die doorgaans wordt uitgedrukt in dollar, daalde in 2018 met 2 procent. Dankzij de stijging van de dollar tegenover de euro boekten Europese beleggers een positief rendement in euro van 3 procent.

Er zijn verscheidene redenen waarom goud niet beter presteerde. In de eerste plaats is de dollar gestegen tegenover bijna alle andere munten. Een hogere dollarkoers leidt doorgaans tot een daling van de goudprijs, omdat het edelmetaal dan duurder wordt voor kopers van buiten de VS. Bovendien zijn de korte- en langetermijnrente in de VS gestegen. Dat maakt goud minder aantrekkelijk in vergelijking met een termijnrekening in dollar of Amerikaanse obligaties, omdat die meer rente opbrengen dan een jaar geleden.

Maar de jongste maanden scoort goud duidelijk beter. Dat is vooral te danken aan de grote turbulentie op de aandelenmarkten sinds oktober. Beleggers vluchtten naar veilige havens en daardoor werd het edelmetaal in het vierde kwartaal van 2018 bijna 10 procent duurder. Goud kostte gisterennamiddag 1.289 dollar of 1.122 euro per ounce. Omdat 1 ounce gelijk is aan 31,1 gram komt dat overeen met iets meer dan 36.000 euro per kilogram.

Vraag stijgt

Goudhandelaars bevestigen dat de interesse in goud toeneemt. ‘De vraag is sinds begin december met 10 tot 20 procent gestegen’, zegt Jan Van Cutsem van The House. Hetzelfde horen we bij Stefaan De Smet van Gold and Forex International. ‘De jongste weken is de vraag naar gouden munten en staven met 5 tot 10 procent gestegen.’ Belfius meldt zelfs een stijging van 20 procent de jongste maanden. Ook BNP Paribas Fortis ziet meer vraag.

Het beurshuis Leo Stevens stelt dan weer vast dat er wat meer verkopers zijn. ‘Sommige beleggers nemen winst.’ De Smet vindt het te vroeg om te verkopen. ‘Wij raden aan te wachten tot de goudprijs is gestegen tot zowat 38.000 euro per kilogram.’

Blijft de prijs stijgen? Georgette Boele, goudspecialiste van ABN AMRO, denkt van wel. ‘We verwachten een herstel van de Chinese munt en een hogere vraag naar juwelen vanuit China en de VS. Bovendien geloven we dat de dollar en de Amerikaanse langetermijnrente een piek hebben bereikt.’ ABN AMRO ziet de goudprijs tegen eind 2019 met 9 procent stijgen naar 1.400 dollar per ounce. Maar de Nederlandse bank ziet ook de euro stijgen naar 1,25 dollar. Daardoor zal de goudprijs uitgedrukt in euro stabiel blijven.

Frank Vranken, hoofdstrateeg van de vermogensbeheerder Puilaetco Dewaay, is optimistischer en verwacht dat de goudprijs ook in euro stijgt. ‘De dollar zal wellicht lichtjes verzwakken, de komende maanden blijven moeilijk voor de aandelenmarkten, en de Chinese en Russische centrale banken kopen goud. Beleggers mogen uit defensieve overwegingen wat goud opnemen in hun portefeuille.’

BNP Paribas Fortis en Degroof Petercam zitten op dezelfde golflengte. ‘In onze modelportefeuilles beleggen wij 5 procent in goud als verzekering tegen onheil’, zegt Philippe Gijsels, hoofdstrateeg van BNP Paribas Fortis. ‘We beleggen 4 procent in trackers en 1 procent in goudmijnen.’ Trackers zijn beursgenoteerde beleggingsfondsen die de goudprijs schaduwen.

Belfius en ING beperken de modelportefeuilles van de klanten doorgaans tot aandelen, obligaties en cash. ‘Goud is moeilijk te waarderen’, zegt Olivier Fumière, beleggingsstrateeg van Belfius. ‘Maar er is zeker plaats voor goud in de portefeuille van beleggers die zich willen indekken tegen schokken.’ Steven Vandepitte van ING sluit zich daarbij aan. ‘De volatiliteit van de markten zal wellicht stijgen. Goud doet het dan meestal goed.’ KBC staat neutraal tegenover goud. ‘Een stijging van de prijs boven 1.360 dollar is onwaarschijnlijk, maar we bevelen niet aan goud te verkopen.’

Sommige beleggers zweren bij fysiek goud, met andere woorden munten of staven. Zij vrezen dat ze het geld van trackers niet zullen terugzien als de financiële tussenpersoon failliet gaat.

‘Ni vu, ni connu’

‘Fysiek goud is een verzekering tegen het wankelen van het financieel systeem’, zegt een doorgewinterde belegger die anoniem wil blijven. ‘Ik koop elk jaar op een vast tijdstip en voor een vast bedrag goud, ongeacht de prijs. Ik doe dat niet om te speculeren, want ik zal dat goud nooit verkopen. Ik investeer 5 tot 6 procent van mijn beleggingsportefeuille in goud.’

‘Sommige gouden munten zijn door de stijgende vraag schaars’, signaleert Van Cutsem. ‘Daardoor is de premie gestegen naar 2,5 à 3 procent.’ De premie is het verschil tussen de prijs die de koper betaalt voor een gouden munt en de waarde van het goud dat die munt bevat. Ook De Smet vestigt daar de aandacht op. De premie van een Napoleon is gestegen van 1,25 naar meer dan 3 procent.’ De Napoleon is een bekende gouden munt. Andere bekende munten zijn de Zuid-Afrikaanse Krugerrand en de Canadese Maple Leaf.

Gouden munten omvatten doorgaans 0,1 tot 1 ounce goud. Staven zijn groter en wegen 5 gram tot 1 kilogram. Goudhandelaars merken op dat het aantal cashtransacties sterk is gedaald, omdat de overheid die sinds enkele jaren beperkt. Bij de aankoop van goud mag een belegger maximaal 3.000 euro in cash betalen. Bij een verkoop mag de goudhandelaar of bank maximaal 500 euro cash uitbetalen. Bij KBC en ING is het niet mogelijk fysiek goud te kopen of te verkopen. Bij BNP Paribas Fortis en Belfius kan dat wel.

Een andere reden waarom sommige Belgen fysiek goud verkiezen is de anonimiteit. ‘Ni vu, ni connu’, zegt een ervaren belegger. Als u gouden munten of staven bezit, kunt u die via een handgift overdragen aan de volgende generatie. Zo’n schenking is vrijgesteld van erfbelasting als de gift minstens drie jaar voor het overlijden gebeurt.

De grote banken en vermogensbeheerders verkiezen doorgaans goudtrackers. Belfius merkt op dat het verschil tussen de aan- en verkoopprijs van trackers meestal kleiner is dan bij fysiek goud. Gijsels voegt eraan toe dat trackers vlotter verhandelbaar zijn dan fysiek goud. Jérôme van der Bruggen van Degroof Petercam onderstreept dat er goede, geloofwaardige trackers bestaan.

Kluis

Toch is de ene goudtracker wellicht veiliger dan de andere. Fysieke trackers kopen fysiek goud als beleggers toetreden. Synthetische trackers doen dat niet. Zij schaduwen de goudprijs via afgeleide producten, zoals swaps. Als u geen fysiek goud wenst, bent u wellicht beter beschermd als u een fysieke tracker koopt dan als u een synthetische bezit. BNP Paribas Fortis werkt voor zijn vermogende klanten met de fysieke tracker van de vermogensbeheerder Invesco.

Overigens verschillen de kosten van fysiek goud en trackers. Als u gouden munten of staven koopt, moet u een kluis huren of kopen om het goud veilig te bewaren. Als u een tracker koopt en deponeert op de effectenrekening, betaalt u elk jaar beheerskosten en bij sommige banken of vermogensbeheerders ook een bewaarloon.

U kunt ook onrechtstreeks in goud beleggen door goudmijnaandelen te kopen. Bekende aandelen zijn Goldcorp, Barrick, Newmont Mining en Anglogold Ashanti. Met goudmijnaandelen creëert u een hefboom. Een stijging van de goudprijs met bijvoorbeeld 10 procent leidt doorgaans tot een stijging van de goudmijnaandelen met meer dan 10 procent, en omgekeerd.